Baryo Tae
Elizabeth Joy Quijano Tingali tiaw para sa uban ang pangalan sa among dapit tungod kay luod ug baho kini apan ang tinuod, diri sa Barangay Bangkal sa lungsod sa Matanao adunay baryo na napuno og tae. Kon mosakay kag habalhabal wa sila katuod anang Baryo Santol kay ang nailhan lamang nila ang Baryo Tae. Sauna, sa crossing una makasulod sa among Baryo adunay dakong punuan sa santol. Sa among baryo halos tanan tawo mag-uuma ug nagsalig sa abot sa uma ug sa yuta. Sa lapad na mga basakaan, sa katol na sampinitan ug tul-id na mga pilapil nagadula ang mga bata na sama nako sauna. Karon na dako na ko ug naa na sa high school, lahi na ang gaduladula ug gadagandagan, ang uban mga ig-agaw ra nako.
Sukad pa sauna ang among dapit napunog tae: tae sa kabaw, kanding, kabayo, ug baka. Sa kilid sa mga basakan ginapasibsib ang mga binuhing hayop ug ang mga kabaw ginapalunang sa suba, inig hapon na, hiposon ang mga hayop luyo sa mga tugkaran. Hiniktan ang mga hayop apan inatiman ug maayo ang lawas. Bisan pa man baho ang pangalan sa among lugar, humot gihapon ang panagtimbayaay ug panagtinabangay sa among mga silingan.