Biyahe

HINAY KAAYONG MIBAGNOS sa bagang panganod ang ayroplanong gisakyan ni Angelli. Gani, sa gilay-on sa akong nahimutangan, madungog nako ang kanaas sa langit nga misaysay og sugilanon sa iyang mga kahigwaos ug mga kasubo. Tingali nabati usab sa ayroplano ang kaguol sa iyang pasahero kay apil ang inandaran sa iyang makina bug-at kaayo nga morag dunay dakong labangonong tahas sa unahan nga iya unyang mahinagbo. Samot na ang tingog mora gyog nagpakiluoy ug naghangyo sa atong pagbulig pinaagi sa pagsampit ug mga pag-ampo nga unta safe ang biyahe. 

Samtang naghangad ko, mipuli sa akong panumdoman kadtong ako siyang gikuha aron ihatod sa airport sa Panglao. Hugot ang iyang gakos kanunay. Igo lang kong naminaw sa  iyang binaligtos sa isigkatudlo sa isigkakamot nga hinayng mikamang sa akong tiyan paingon sa akong kasingkasing. Tingali, aron di mabuhian ang gihambin nga katawa ug kahigayonan tali kanamong duha.  

Misamot ang iyang paghawid inagtungas sa motor. Na! Wa gyoy hanging molagbas tali kanamo. Seguro dalang panamilit ning iyang gihimo kay moadto na siya sa Manila aron manarbaho. Maong dili nako siya puydeng did-an sa iyang gustong ginunitan. Kay usa pa, haskang tungasona sa kalsada sa San Isidro paingon sa Antequera. Maong bahalag hugot nga ginaksan nga mora tag tuk-on, bahala na! Ato na lang sabton total karon ra man sab ni.

Nagpadayon ang pagkurog sa makina nga mora bag buot laglagon ang iyang pagunit sa akong tiyan.

Hunahuna nakong binagutbot sa akong kaugalingon, Nganong ing-ana man moda’g gunit? Uwaw og naay makakita. Pilit kaayo! Morag hadlok ilogan.

Tanang bagutbot sa akong utok nahunong. Nipuli ang kakulba ug kusog nga pagbuto-buto sa akong dughan tungod sa wala damhang pag-untol sa motor.  Samot na kay midungan ang siyaok ni Angelli sa agak-ak ug hilak sa irong among nadasmagan.

Maayo gani kay hugot ang iyang paghawid nako ingon man ang akong pagunit sa manibela. Bisan tuod ug nalihat ang akong mga mata nga milingi sa nilabayng bungtod. Nakatabang gyod ang iyang paggakos og hugot. Naluwas mi sa misugat nga peligro sa among pagbiyahe.

“Pagtan-aw lagi sa agianan. Ayaw paglingi-lingi!” singhag niyang pahimangno ngari kanako.

Apan dili man susama sa kahaponon nga mahibaw-an kon hapit na mosunod ang pagbukot sa kangitngit kay nibatog na ang mga manok sa buongon ug nautro na ang bulok sa palibot. Ingon man usab ang kayahag ug kangitngit nga nangag-ilog.

“Nganong magratol-ratol man, wa ra bitaw ta maunsa. Pasalamat lang god ta kay naintimano natog ligis ang tabunong iro, maong wa ta malabay sa daplin ug makras. Misagol man god ang iyang bulok sa nakankan nga yuta kilid sa dalan maong wa nako mabantayi paglingi og balik.”

“Gikulbaan kog ayo ba, misagol ang kurog sa akong tuhod sa kagilkil sa makina.” Hinay niyang sugid ngari kanako nga morag si Papa Lando nga gikan sa uma. Kon gutomon isog kaayo. Gamay nga bikil mosingka largo, apan kon makakaon na mokalit lang og hinay ang tingog nga morag nag-am-am sa wa tuyoang singka.

“Relaks lang god diha. Ana man gyod nang biyahe. Wala ta kahibaw og unsay posibleng mahitabo,” tambag nako niya.

“Kami bitaw ni Froilan sa una, wa hibaw-i nga, sa kabag-o sa ligid sa motor, naplatan mi alas doseng dako sa tungang gabii. Sus! Porbidang tabang og guyod sa akong manghod gikan sa Corella paingon sa Tagbilaran. Nakuhaan gyod mig balig usa ka balding singot. Maong di nato matagna kon unsay mahitabo sa biyahe.”

Wa siya motubag. Nilingiw na lang ko ug namati sa kanaas nga anaa nanuyhakaw sa palibot nga among nalabyan.

Wala ko makabantay nga duol na man diay mi sa airport. Daghan na mang naghagyong-hagyong nga ayroplano ug nisugod na og sumpay sa akong nasaag nga panan-aw ang taas ug tul-id kaayong runway. Nalipat ko kay ang akong motor mora usab og ayroplano nga misubay sa runway nga nag-utong-utong og andar padulong sa airport. 

Miilog sa akong makita ug madungog ang pagpanguhit sa bugnaw nga hangin nga may sagol taligsik. Mihangad dayon ko sa langit aron sutaon kon kauwanon na ba ug mikil-it dayon ang nagbuntaog nga mga dag-om nga aninaw nako layo ray lima ka minutos dili na kaantos ang panganod sa paghambin, ug mouwan na gyod.  Nagkadaghan pa gyod ang pisik sa akong liog. Akong giklaro sa pagpamati kay medyo lahi ra man gyod, ngano pod nga liog ray mapiksan? Ang kamot diay ug akong nawong wala man kabati sa taligsik. Maong akong gisuta pinaagi sa paglingi… Sus! Nakurat ko kay gininhawa man diay sa akong sakay nga nagsigeg hilak. Hilak nga morag adunay silencer nga gibutang sa iyang baba. Butang nga dili na mistil ipangutana kay nasayod ko nga bug-at ang paglupad sa ayroplano kon mahabilin ang iyang pako sa yuta.

Wala koy gihimong kisaw hangtod sa nakabantay ko nga mitaligsik na senyales nga hapit na gyod buhian sa langit ang hagtok nga halok gikan sa nahabwang kaguol sa panganod. 

Mipadagan ko ug tulin hangtod miabot mi sa airport. Nahidangat mi sa takna diin adunay mga pahimangno, mga maymay sama sa “pagbinuotan baya ani, ha!”, mga saad nga gibilin nga kuno tulumanon, hugot nga gakos nga maoy dad-ong habak kon ugaling mangomosta ang kamingaw, ug halok nga maoy tambal sa tanang kaguol ug bug-at nga pamati. Kinsa ba goy di maguol wala may klaro kon kanus-a pa mi magkakita og balik. Usa na baya ka tuig ming sigeg kuyog maong migamot gyod ang gipugas nga gugma sa masigkakasingkasing namo.

Nagtindog ko dapit sa gate tapad sa guard nga mora og estatuwa. Wala ko nilihok o ba kaha nipakita og kahuyang. Igo lang kong namati sa nag-unga nga ayroplanong bag-ong abot nga mao sad ang sakyan ni Angelli pa-Manila.

Paghuman og kawas sa tanang pasahero, misulod na siya sa departyur erya, nagbitbit sa panyo nga binuwakan ug nagsigeg pamahid sa luhag sip-on. Nipondo siya kadiyot ug misenyas ngari nako nga mosulod na siya aron sa paglinya. 

Inanay siyang gilapa sa akong panan-aw nga morag sunset view nga hinay-hinayng mikilhop nga Adlaw ug hangtod sa wala na nako siya makita pa. 

Layo ray baynte minutos nadungog na nako ang dakong bundak sa panghupaw sa ayroplano. Segurado kong sakay si Angelli adto nga biyahe. Maong wa ko maglangay nitalikod dayon ko, nipaandar sa akong motor ug nipadagan.

Tul-id akong panan-aw paingon sa bagang duot sa panganod luyo sa bungtod sa Banat-i. Apan inanayng gikahig sa hangin ang bagang panganod palayo hangtod kini nahanaw sa akong panan-aw.

KATAPOSAN