Vagitus
Carlo Moldes NAHIPUGWAT si Angelo. Naigpot nga mibangon ug milingkod sa ngilit sa iyang lantay. Nadakpan na niya ang iyang gininhawa nga mibiya kaniya ganiha. Nihangos siya ganiha tungod kay nagpuot iyang dughan daw gi-ataki siya sa kasingkasing. Tiguwang na siya ug angay na nga magmikgaw o mag-amping sa iyang mga lihok. Miginhawa siya og lawom.
“Lahi na gyud basta edaran na,” matod niya sa iyang hunahuna, gipirok-pirok niya iyang mata daw mao kini paagi para makapuli pag usab ang kahayag sa kangitngit nga mitabon sa iyang mga mata sa dihang giniyaan siya sa iyang gininhawa.
INANAY nga mibalik ang kahayag nga napawong sa pagkaputol sa iyang gininhawa ganiha human siya atakiha sa kasingkasing. Gapirok-pirok pa siya sa iyang mga mata dihang nakadungog siya nga adunay nanaguto sa iyang kiliran. Wala niya maklaro kon kinsa kini ug kon unsay dagway niini taliwala sa kangitngit sa palibot.
“Nabuhi ka og setenta y dos ka tuig, upat ka buwan, unom ka adlaw, walo ka oras, onse ka minutos, ug singkwenta y uno ka segundos.” Nabati ni Angelo ang naglanog-lanog nga mga pulong.
Mibutok-butok ang iyang dughan ug misugod na sab og paspas ang iyang gininhawa.
“Patay na ba ko?” Wa siya kahibawo kon asa siya mas makugang: sa iya bang panagna o sa iyang kaatubang nga wa diay dagway kon di ang kangitngit nga sama sa kaganihang mihabol sa iyang mga mata.
“Maayo sab to nga record, uy! Pero sunod, madala pa na nimo nga mas ubos pas setenta ka tuig. Mga singkwenta, o di ba kaha kwarenta.” Wa siya tubayi.
“Pero, dili ba ang tumong sa kinabuhi kay mabuhi’g dugay?” sukot niya.
“Dumalayon ka man. Walay katapusan. Kanunayng naa. Di mawala. Magbalik-balik. Sa kapaspason sa matag paglampos ra ang may kalahian.” Mihangad ang kangitngit, apan wala niya kini makita.
“Dili man lumba ang kinabuhi!” Miduko siya ug milingo-lingo. “Nag-agad lang kini sa pagbuot sa Gamhanang Magbubuhat.”
“Mao gyud nay mga pulong sa mga langayan!” Milanog pag usab ang tingog sa iyang katabi sa wala pa kini inanay nga nahanaw.
Sa kalit may nadunggan siyang kisaw sa iyang nahimutangan. Mga tawo nga nanagtabi. Apan wa siyay nakitang laing tawo sa iyang palibot. Adunay babaye nga nagsiyagit sa kasakit nga iyang gibati. Pamilyar kaniya ang tingog niini, mora kini og sa iyang inahan, apan nganong murag mas bata paminawn, ug kon iya gyud kining inahan, nganong nagsiyagit man kini. Unya nabatyagan niya ang iyang gininhawa nga ni-inanay na sab og kahanaw, apan karon mikuyog kini sa hangin. Mihangak siya. Kusog nga mibutok-butok ang iyang dughan. Mihangos siya. Milingi-lingi siya pero wala siyay nakita kon di ang pagkamang sa kangitngit sa palibot padung kaniya ug ang iyang pagkahanaw. Dayon mipuli ang tumang kahilom.
MIBUAK sa kahilom ang hilak sa usa ka puya nga bag-ong nahimugso.
“Angelo. Angelo ang akong ingalan kaniya,” matod sa babaye nga nagsiyagit kaganiha.